Τρεις κύκλοι υποχρεώσεων

Του Μπαμπη Παπαδημητριου
Υπάρχουν τρία, εξαιρετικής σημασίας, στοιχεία αναφοράς για την οικονομική πολιτική των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, που θα οδηγήσουν σε σπουδαίες αλλαγές ήδη από το 2013 - 14 και μετά. Δίπλα τους, με την ίδια απόφαση, το Σύμφωνο για το Ευρώ, στο οποίο συναίνεσε, ορθότατα και όχι μόνον εξ ανάγκης, ο πρωθυπουργός, προσδιορίζονται δύο αρχές πολιτικής για τη νέα αρχιτεκτονική της ενιαίας ευρωπαϊκής ζώνης.
Η πρώτη δέσμευση του νέου Συμφώνου αφορά το κόστος παραγωγής. Η Ευρώπη «μάς» έφτασε, ως γεωγραφικό και οικονομικό σύνολο, σε ένα πολύ υψηλό σημείο ευμάρειας. Μπορεί όμως να συντηρήσει το «μοντέλο» της; Η πρωτοφανής κρίση έδειξε πως κάτι τέτοιο απαιτεί τον έλεγχο του κόστους παραγωγής στον ιδιωτικό τομέα και του κόστους συντήρησης των κοινωνικών υποδομών στον κρατικό τομέα.
Στο μοναδικό υπογραμμισμένο απόσπασμα της πρόσφατης απόφασης σημειώνεται: «Η πρόοδος θα αξιολογείται βάσει της εξέλιξης των μισθών και της παραγωγικότητας και των αναγκών προσαρμογής της ανταγωνιστικότητας». Η δράση αφορά όλες τις χώρες, «ιδιαίτερη όμως προσοχή θα δίνεται σε όσες αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις», δηλαδή στην Ελλάδα.
Μέθοδος ελέγχου είναι η «επανεξέταση του τρόπου καθορισμού μισθών», ενώ θα υπάρξει «μέριμνα ώστε οι μισθολογικές συμφωνίες στον δημόσιο τομέα να στηρίζουν τις προσπάθειες που καταβάλλονται στον ιδιωτικό». Στο ίδιο σκέλος υπάγεται το τρίπτυχο οικονομιών σε τρία ομόκεντρα συστήματα:
- Συντάξεις ανάλογες με την προσδοκία επιβίωσης ή με την ανταποδοτικότητα των εισφορών.
- Περιορισμός και διάχυση κόστους για την υγεία.
- Μείωση ή μεταφορά των δαπανών για το κοινωνικό κράτος.
Ο δεύτερος κύκλος υποχρεώσεων, αφορά ειδικότερα την Ελλάδα. Το κράτος μας δεσμεύτηκε για τρία πράγματα:
- Να βρει με οιονδήποτε τρόπο και να διαθέσει το ελάχιστο ποσό των 50 δισ. στην ανάλογη ή μεγαλύτερη μείωση του εξωτερικού χρέους.
- Να ολοκληρώσει τις διαρθρωτικές μεταβολές μέχρι τη λήξη του Μνημονίου.
- Να εισαγάγει ένα νέο «αυστηρό και σταθερό» φορολογικό πλαίσιο.
Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρίτος κύκλος υποχρεώσεων και ρυθμίσεων. Είναι σαφές ότι στη διετία 2013 - 14 η Ελλάδα, και όχι μόνον, θα χρειαστεί να αναδιοργανώσει τα χρέη της. Τα κράτη της Ευρωζώνης συμφώνησαν τους κανόνες που θα εφαρμοστούν. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθεροποίησης θα αγοράσει κάποιες από τις νέες σειρές ομολόγων, κατόπιν ομόφωνης απόφασης των κρατών και υπό τις πιο αυστηρές προϋποθέσεις εφαρμογής ενός νέου Μεσοπρόθεσμου Οικονομικού Προγράμματος. Η αναδιαπραγμάτευση του χρέους θα γίνει με τη συμμετοχή των ιδιωτών ομολογιούχων. Το ενδεχόμενο περιγράφεται ως εξής: «Εάν, αναπάντεχα, μια χώρα αποδειχθεί αφερέγγυα (σημειώστε ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των πρώτων “υποψηφίων”) το κράτος-μέλος μπορεί να διαπραγματευθεί συνεκτικό σχέδιο αναδιάρθρωσης με τους πιστωτές του». Στην περίπτωση αυτή «θα περιληφθούν τυποποιημένοι και πανομοιότυποι κανόνες συλλογικής δράσης (CACs)», οι οποίοι θα ισχύσουν για όλα τα ομόλογα της Ευρωζώνης «που θα εκδοθούν από τον Ιούνιο 2013 και εφεξής».
Στην άλλη πλευρά, η Ελλάδα θα βρεθεί σε εξαιρετικά δυσάρεστη θέση δύο χρόνια από σήμερα, το αργότερο. Πράγματι, «κάθε χρόνο θα αναλαμβάνονται συγκεκριμένες εθνικές δεσμεύσεις από κάθε αρχηγό κράτους ή κυβέρνησης» την πρόοδο των οποίων θα παρακολουθούν «κατ’ έτος σε πολιτικό επίπεδο» όλοι οι αρχηγοί της Ευρωζώνης».
Τέλος, ο κ. Παπανδρέου δεσμεύτηκε «να μεταφέρει στην εθνική νομοθεσία δημοσιονομικούς κανόνες» που θα έχουν «επαρκώς ισχυρό δεσμευτικό και μόνιμο χαρακτήρα». Σε κάθε περίπτωση όμως, «θα πρέπει να διασφαλίζει δημοσιονομική πειθαρχία τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο». Στην ελληνική νομοθετική παράδοση, αρκεί ένας νόμος-πλαίσιο εγκεκριμένος με «συνταγματική» πλειοψηφία, που θα βάζει όρια δαπανών στους πολιτικούς ή θα τους υποχρεώνει να έρθουν σε ενισχυμένη συμφωνία. Ιδια με αυτή που θα χρειαστεί για να εφαρμόσουμε όσα θα συμφωνηθούν, οριστικά, την 24η Μαρτίου.

 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_20/03/2011_436432