Η επιστημονική αλήθεια για την Ελλάδα και τα πετρέλαιά της

Του Δρ. Μάριου Πατσουλέ   Παρατηρούμε τις τελευταίες ημέρες ότι έχει φουντώσει πάλι το θέμα του πετρελαίου ή φυσικού αερίου (των υδρογονανθράκων μ’ ένα όνομα), με αποτέλεσμα: το άπλωμα ενός παιχνιδιού «της κολοκυθιάς», που θυμίζει έντονα παλαιότερες εποχές με το: «Ναι, οι σεισμοί μπορούν να προβλεφτούν, -Όχι, αυτό είναι αδύνατον!». Έτσι και με τους υδρογονάνθρακες λοιπόν. Όχι τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά -συγκεκριμένα-, τα τρία τελευταία χρόνια. Με το ερώτημα πάντα το ίδιο: βρε, έχουμε ή δεν έχουμε; Μη μας μπλέκετε με τα επιστημονικά σας. Έχει ή δεν έχει η χώρα κοιτάσματα; Θα σωθούμε; Θα περισώσουμε την οικονομία μας; Τα πράματα δεν είναι τόσο απλά και καλό είναι να κατανοήσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, ότι στην κυριολεξία, μιλάμε για ‘διαστημική τεχνολογία’, που αν δεν την εφαρμόσουμε με σύγχρονες μεθόδους, συστηματικά, με μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, συγκεκριμένους στόχους και ισχυρές ομάδες  εξειδικευμένων επιστημόνων, χάσαμε. Και αυτό περίπου έχουμε πάθει στη χώρα μας. Διότι, έχουμε ένα σωρό άλλες τρύπες για να κλείσουμε, η ‘διαστημική τεχνολογία’ μας μάρανε; Αναφέρθηκα λίγο πριν, στο γεγονός, ότι όλη αυτή η κουβέντα, που έχει αναδείξει διάφορους επίδοξους ‘πετρελαιάδες’, απ’ όλους τους χώρους, άρχισε να διογκώνεται μετά το Συνέδριο που οργανώσαμε τον Ιανουάριο του 2010 στο Κάραβελ, με το Πανελλήνιο Σωματείο Εργαζομένων στα Ελληνικά Πετρέλαια (ΠΣΕΕΠ). Τίτλος του Συνεδρίου: «Η Πορεία της Έρευνας, Ανάπτυξης, Παραγωγής Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου, σε Εθνικό και Εταιρικό Επίπεδο. Στόχοι - Προοπτικές». Γνωρίζαμε καλά, ότι το θέμα Έρευνα και Εξόρυξη πετρελαίου, είχε ξεχαστεί, ή στην καλύτερη περίπτωση ‘παραμεριστεί’, από τους ιθύνοντες. Μου ζητήθηκε λοιπόν από τον Πρόεδρο του ΠΣΕΕΠ να οργανώσω αυτό το Συνέδριο, με σκοπό να ανακινήσουμε το θέμα, να αναταράξουμε λιγάκι τα ‘λιμνάζοντα ύδατα’. Το δέχτηκα με χαρά και θεώρησα ότι ήταν μια ευκαιρία μιας δυναμικής τομής σ’ ένα χώρο, που, πιστέψτε με, αξίζει το κόπο. Στο Συνέδριο, με πολύ μεράκι συμμετείχαν σχεδόν όλοι οι συνάδελφοι που δούλεψαν στον Ελλαδικό χώρο για την αναζήτηση κοιτασμάτων πετρελαίου. Στα Πρακτικά, που εκδώσαμε λίγο αργότερα, απεικονίζεται όλη η αλήθεια -κι έχει καταγραφεί με τον πλέον επαγγελματικό τρόπο- για τα στάδια της έρευνας υδρογονανθράκων στη χώρα μας, και τα επιτεύγματά της. Στην έκδοση αυτή λοιπόν, θα βρει ο καλός γνώστης της επιστημολογίας του πετρελαίου, όλα τα ‘συστατικά’ εκείνα που δείχνουν το πετρελαϊκό δυναμικό της χώρας. Ακόμη, να τονίσω το γεγονός, ότι η πρώτη αναφορά με παράθεση σεισμικών τομών, στο δυναμικό της Ν/Α-κής Μεσογείου, έγινε -δυο χρόνια πριν την ανακάλυψη της ‘Αφροδίτης’-, από τους Bruneton, Πατσουλέ & Κονοφάγο, στο ανωτέρω περιγραφόμενο Συνέδριο του ΠΣΕΕΠ και τα στοιχεία περιλαμβάνονται στα Πρακτικά. Φυσικά, δεν είναι καθόλου εύκολο για τον μη επαΐοντα να κατανοήσει το Δυναμικό Υδρογονανθράκων της Ελλάδας και ιδιαίτερα να συνδυάσει ένα πλήθος παραγόντων που μελετήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια και που έχουν δημοσιευτεί και από άλλους έγκριτους επιστήμονες κατά καιρούς, όπως γεωλογία υπαίθρου, τεκτονική, ιζηματολογία, οργανική και ανόργανη γεωχημεία, σεισμικές τομές, σχετικές ερμηνείες, πετροφυσική, στοιχεία βαθιών γεωτρήσεων, στοιχεία δοκιμών και ευρημάτων στους ταμιευτήρες, συνδυασμός αυτών με άλλα και περαιτέρω αξιολόγηση, που διαρκώς βελτιώνεται με τα όλο και νεώτερα ερευνητικά δεδομένα κ.ο.κ. Αυτές οι διαδικασίες, αφενός απαιτούν πάρα πολύ χρόνο, καθώς μπορεί  να χρειαστούν ακόμη και πάνω από δέκα χρόνια εντατικής έρευνας για να συγκεντρωθούν και αφετέρου, ως  βιομηχανική έρευνα, που έχει πληρωθεί πολύ ακριβά, θεωρείται «εμπιστευτική» και δεν είναι δυνατό να διατίθεται στο καθένα που τη ζητάει. Η εμπειρία και οι βασικές αρχές επιχειρηματικής δεοντολογίας λένε ότι: 1ον) αυτά είναι δεδομένα του κράτους, που εκεί που θεωρεί αυτό -κατόπιν διαγωνισμών- θα τα πουλήσει και 2ον) δεν πρέπει να δημοσιεύονται ανεξέλεγκτα, διότι προκαλούν τους διάφορους γείτονες, αφού δεν έχουν ακόμη ρυθμιστεί θέματα οριοθέτησης συνόρων, ή τρόποι συνεκμετάλλευσης, στην περίπτωση που το κοίτασμα επεκτείνεται υπεδαφικά και σε περιοχές κυριαρχικών δικαιωμάτων της γειτονικής χώρας. Αυτά και άλλα ανάλογα πολύπλοκα θέματα, μελετώνται επί σειρά ετών και προωθούνται με ειδικό τρόπο, αυτόν της προκήρυξης των γύρων παραχωρήσεων (ή ανοιχτής πόρτας κλπ), μέσω των οποίων προσκαλούνται οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό. Θέλω να διαβεβαιώσω, ότι όπως υπάρχουν οι πολύ καλοί γιατροί, καθηγητές, μηχανικοί κλπ, έτσι ακριβώς συμβαίνει και στο χώρο του πετρελαίου, όπου απαιτούνται καλές ομάδες, αφού ο ένας μόνος του αδυνατεί να διαχειριστεί τον τεράστιο αυτό όγκο δεδομένων που χρειάζονται αξιολόγηση. Στο σημείο αυτό ‘χαλάει και η συνταγή’, διότι όπως γνωρίζουμε όλοι μας, ο Έλληνας σε ομάδες μέσα στη χώρα του,... δύσκολα τα καταφέρνει να επιβιώσει και να αποδώσει. Το συνηθέστερο βέβαια φαινόμενο, είναι να χαλάει η συνταγή από εξωγενείς παράγοντες -συνήθως αφισοκολλητές-, οι οποίοι είναι εγκάθετοι των εκάστοτε αρμοδίων ή συγγενών υπουργών. Το αποτέλεσμα: η διακοπή των εργασιών και ο αναπροσανατολισμός της έρευνας σε συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες, ή ο απόλυτος αποπροσανατολισμός αυτής και η σχετική  επιβολή ‘αγρανάπαυσης’. Στο σημείο αυτό, να τονίσω το γεγονός ότι κάποιες μικρές ομάδες εξακολουθούν να δουλεύουν, -δυστυχώς όχι πάντοτε αποτελεσματικά-, ενώ κάποιοι άλλοι -πραγματικά άοκνοι- επιστήμονες, κλείνονται στα γραφεία τους, συλλέγοντας και μελετώντας στοιχεία, ανταλλάσσοντας απόψεις με εξειδικευμένους στα αντικείμενα δουλειάς, ή παρακολουθώντας ειδικά σεμινάρια ή συνέδρια, τα οποία συλλήβδην  τους οδηγούν αναμφισβήτητα σε θετικότερα συμπεράσματα και ωριμότερα μοντέλα, από το προηγουμένως περιγραφέν αλαλούμ. Στην έρευνα του πετρελαίου, αν ο επιστήμονας δε δουλέψει με μεράκι και δεν διαχειριστεί βαθιές γνώσεις με ιδιαίτερη εστίαση στο αντικείμενο και στη μεθοδικότητα του τρόπου αξιολόγησης ενός πλήθους δεδομένων που θα αναζητήσει και θα ερμηνεύσει, -πετρέλαιο γιοκ. Αντιθέτως, η γοητεία της έρευνας του πετρελαίου, θα τον ωθήσει σε κάποιες φαντασιώσεις, που θα συμβάλουν στη σύνθεση ευχάριστων παραμυθιών, που τελειωμό δεν έχουνε, αλλά ούτε και αποτέλεσμα, έξω από το χάσιμο χρόνου και τις αλληλοκατηγόριες, ιδιαίτερα όταν κάποιοι αρέσκονται στο να τα κλωθωγυρίζουν.  Κι όμως, πετρέλαιο ανακαλύπτεται συνέχεια και παντού -πλην Ελλάδος- και σας διαβεβαιώ ότι για τα επόμενα 150 τουλάχιστον χρόνια, ακόμα απ’ αυτό θα τροφοδοτείται ο κόσμος μας. Ο λόγος δεν είναι πια τόσο σύνθετος, απλά υπάρχουν και οι έντιμοι και ευσυνείδητοι επιστήμονες, που δουλεύοντας μεθοδικά και χρησιμοποιώντας όλες τις απαραίτητες υποδομές, καταφέρνουν να πείσουν τις εταιρείες να ρίξουν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια στην ανακάλυψη ή βελτίωση των εκμεταλλεύσεων διαφόρων κοιτασμάτων. Να είστε σίγουροι λοιπόν -όπως είναι οι εταιρείες που επωμίζονται όλα αυτά τα έξοδα και ξέρουν-, ότι αν δε βρούνε στη πρώτη γεώτρηση, θα βρούνε στη δεύτερη: κοίτασμα, έτοιμο για παραγωγή. Διότι έχουν πειστεί από την ανάλυση που τους έκανε ο σωστός επιστήμονας, που ταξίδεψε μέσα στους υπεδαφικούς ορίζοντες και γεωλογικούς σχηματισμούς, στο χρόνο..., που εδώ μετράει σε εκατοντάδες εκατομμύρια έτη, στα γεωλογικά ανάλογα, ή μελέτησε βαθιά και συζήτησε τα προβλήματα με έμπειρους συναδέλφους του από το εξωτερικό και απέκτησε εμπειρία “on site”! Με απλά λόγια αναφέρομαι στους επιστήμονες που «έπαιξαν μπάλα σε πραγματικό  γήπεδο και  έβαλαν γκολ (= ανακάλυψαν πετρέλαιο), όχι από τις εφημερίδες και τις πολυθρόνες τους, όπως συνηθίζουν πολλοί". Και ένα μήνυμα για τους αγαπητούς Δημοσιογράφους: Αν επιθυμείτε και σείς να είστε αξιόπιστοι και αγαπητοί στο κόσμο και το έργο σας να αποβαίνει θετικό, ώστε  να μην αναλωνόμαστε στις –γνωστές και βαρετές- ατέρμονες αναλύσεις, ψάξτε αγαπητοί μου! Ερευνήστε και σείς να εντοπίσετε τους επιστήμονες που γνωρίζουν καλά, τόσο για τη σωστή και αξιόπιστη ενημέρωση, όσο και για το πρακτέο στην έρευνα πετρελαίου. Υπάρχουν και βιογραφικά! Πάντως, μην αναζητήσετε τους επαίοντες του πετρελαίου στους υπουργούς, που γοητευόμενοι κι αυτοί από την σαγήνη του πετρελαίου (εγώ προσωπικά εννοώ την άκρως ενδιαφέρουσα επιστήμη, άλλοι ίσως ονειρεύονται λεφτά και δόξες προσβλέποντας στα εγκαίνια του υπό ανακάλυψη κοιτάσματος.., ανοίγοντας τη βάνα), μη προλαβαίνοντας ποτέ να το επιτύχουν, αλλά και καθυστερώντας τραγικά την εξέλιξη μιας χώρας. Σας υπενθυμίζω ότι η χώρα μας είναι η τελευταία στο κόσμο σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες στην έρευνα του πετρελαίου και παρά την ομορφιά της και το υψηλό της δυναμικό σε υδρογονάνθρακες, απ’ τις τελευταίες σε ελκυστικότητα επενδυτών. Έτσι θα συνεχίσουμε?  Όχι βέβαια. Πρέπει άμεσα να αρχίσουμε δουλειά με έντονη ενεργή συμμετοχή σε όλα τα δρώμενα. Και αντί να καθόμαστε να περιμένουμε εντολές και στρατηγικούς σχεδιασμούς που δε βλέπω νάρχονται γρήγορα, καλά θα είναι να αρχίσουμε και με πρωτοβουλίες άλλων φορέων να ξαναστήνουμε τις τραγικά απούσες υποδομές. Μόνο έτσι θα πείσουμε τους επενδυτές ότι έχουμε σοβαρές προτάσεις για ανάπτυξη του Upstream της βιομηχανίας πετρελαίου στη χώρα μας.       *  Ο Δρ. Μ. Πατσουλές είναι Γεωλόγος – Μηχανικός Ταμιευτήρων Πετρελαίου, τ. Δ/ντής Διεθνών Σχέσεων της ΔΕΠ-ΕΚΥ & Project Manager Ευρωπαϊκών Έργων, στα ΕΛΠΕ, για τη προώθηση νέων τεχνολογιών στο χώρο της αναζήτησης και παραγωγής των Υδρογονανθράκων.

Πηγή:www.capital.gr