Κάθε φορά που το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης διαπιστώνει ότι η φοροδιαφυγή έχει ξεπεράσει κάθε όριο, επινοεί ρυθμίσεις που στηρίζονται στην έκπτωση ορισμένων δαπανών από το φορολογητέο εισόδημα, για να δημιουργήσει, υποτίθεται, κίνητρα στους πολίτες και να περιοριστεί κάπως η φοροδιαφυγή.
Πίσω από αυτού του είδους τις «εκστρατείες» κρύβεται η ιδιοτελής, για πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους, ανοχή της κυβέρνησης και των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών προς τους φοροφυγάδες.
Εύκολος ο εντοπισμός
Ο εντοπισμός των επαγγελματιών που φοροδιαφεύγουν είναι μια αρκετά εύκολη υπόθεση, η διεκπεραίωση της οποίας απαιτεί ένα στοιχειώδη επαγγελματισμό και μια στοιχειώδη εντιμότητα από την πλευρά των αρμόδιων υπαλλήλων. Δεν είναι τόσο δύσκολο να εντοπίσουν τα νυχτερινά κέντρα που δεν κόβουν αποδείξεις, τα εστιατόρια σε τουριστικές περιοχές που φοροδιαφεύγουν συστηματικά, τους γιατρούς που εισπράττουν σε καθημερινή βάση όσα δηλώνουν για ετήσιο εισόδημα, τα δικηγορικά γραφεία που έχουν τεράστιο κύκλο εργασιών και εμφανίζουν περιορισμένα έσοδα.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν χρειάζεται να πιάσουν όσους φοροδιαφεύγουν αλλά να εντοπίσουν ορισμένους φοροφυγάδες, να τους ελέγξουν, να τους επιβάλουν τα σχετικά πρόστιμα, για να περάσει το μήνυμα σε όλους τους άλλους. Εάν κινηθεί το Δημόσιο με αυτό τον τρόπο, είναι βέβαιο ότι όλοι θα κόβουν αποδείξεις και θα τις δίνουν σε όσους αγοράζουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρουν.
Η γνωστή ρουτίνα
Στην πράξη, βέβαια, τα πράγματα εξελίσσονται με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οι αρμόδιες υπηρεσίες αποφεύγουν να κάνουν ουσιαστικούς δειγματοληπτικούς ελέγχους. Η γραφειοκρατική αδράνεια και η σκοτεινή ιδιοτέλεια οδηγούν συνήθως σε μια μεθοδολογία που εξυπηρετεί τέλεια τους φοροφυγάδες. Χαλαροί έως ανύπαρκτοι έλεγχοι και στη συνέχεια διαπραγμάτευση για να κλείσει η υπόθεση στο παρασκήνιο, σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος και σε όφελος της παραοικονομίας. Ακόμη κι αν υπάρξουν επιμελείς και έντιμοι εφοριακοί που θα καταλογίσουν ευθύνες στους φοροφυγάδες, θα ακολουθήσει μια σύνθετη διαδικασία για να αναβληθεί επ' αόριστον η καταβολή των σχετικών προστίμων. Η νομοθεσία και οι διοικητικές αποφάσεις είναι τέτοιες, ώστε εξυπηρετούν τέλεια όσους φοροδιαφεύγουν σε μεγάλη κλίμακα. Στη χειρότερη γι' αυτούς περίπτωση, θα επιστρέψουν στο Δημόσιο ένα μικρό μέρος από τα χρήματα που εξασφάλισαν μέσω της συστηματικής φοροδιαφυγής.
Η ενοχοποίηση του πολίτη
Η κυβέρνηση έχει στήσει το νομικό, διοικητικό πλαίσιο για την άνθηση της φοροδιαφυγής. Στην προσπάθεια να μεταθέσει τις πολιτικές της ευθύνες ενοχοποιεί το μέσο πολίτη, ο οποίος υποτίθεται ότι πρέπει να δίνει μάχη σε καθημερινή βάση για να πάρει αποδείξεις στο εστιατόριο, στο κομμωτήριο ή στο ιδιωτικό ιατρείο που επισκέφθηκε, ενώ όλοι οι επαγγελματίες έπρεπε να του τις δίνουν φοβούμενοι την ανύπαρκτη, όπως αποδεικνύεται, παρέμβαση των αρμόδιων Αρχών.