Οι μυστικές συμφωνίες ενός Έλληνα τραπεζίτη

Δημοσιευμένο στις 2 Απρ 2012 | ΡΕΠΟΡΤΑΖ-ΕΙΔΗΣΕΙΣ | Συντάκτης:

Με τον πρόεδρο της Πειραιώς, την σύζυγό του αλλά και τις επιχειρηματικές του ικανότητες ασχολήθηκε το Reuters το οποίο μέσα από ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ ανέδειξε τις σχέσεις των οικογενειακών επιχειρήσεων του Μιχάλη Σάλλα και της τράπεζας Πειραιώς.

Ο Μιχάλης Σάλλας, εκτελεστικός πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς και η σύζυγος του Σοφία Στάϊκου σύμφωνα με το ρεπορτάζ φαίνεται να είναι «ένα από τα πιο ισχυρά ζευγάρια της Ελλάδας, το οποίο αποτελεί σύμβολο των χρόνων της ταχείας ανάπτυξης που είχε η χώρα από το 2001 που εντάχθηκε στο ευρώ». Σύμφωνα όμως με έρευνα στα έγγραφα του δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών καταστάσεων και τα αρχεία ιδιοκτησίας, φαίνεται πως το ισχυρό ζευγάρι «μπορεί επίσης να είναι αντιπροσωπευτικό της έλλειψης διαφάνειας και της χαμηλής εταιρικής διακυβέρνησης που έχουν τροφοδοτήσει τα οικονομικά προβλήματα στην Ελλάδα».

Ο Σάλλας τέθηκε επικεφαλής της Πειραιώς από την κυβέρνηση πριν από 21 χρόνια, προτού η τράπεζα ιδιωτικοποιηθεί. Κατέχει περίπου το 1,5% της τράπεζας, της οποίας η τιμή των μετοχών της έχει πέσει 97%, μετά την κορύφωσή της το 2007. πέραν όμως αυτής του τη θέση, μαζί με τη σύζυγό του και τα δύο του παιδιά έχει στην ιδιοκτησία του μια σειρά από ιδιωτικές εταιρείες επενδύσεων οι οποίες σύμφωνα με τις δημόσιες εγγραφές φαίνεται να έχουν κερδίσει εκατομμύρια ευρώ από την αγορά ακινήτων σε συνεργασία με την Πειραιώς κλείνοντας συμφωνίες που δεν είχαν κοινοποιηθεί στους μετόχους.

Αυτές οι εταιρείες αγόρασαν ακίνητα σε πλούσιες περιοχές της Αθήνας και των προαστίων της και τουλάχιστον σε ένα ελληνικό νησί, με δάνεια από την Πειραιώς και στη συνέχεια, ενοικιάζονται τουλάχιστον επτά από τα κτίρια πίσω στην τράπεζα, η οποία τα χρησιμοποιούσε ως υποκαταστήματα. Η Πειραιώς αγόρασε επίσης ιδιοκτησίες από αυτές τις εταιρείες και χρηματοδοτούσε άλλους αγοραστές ώστε να αγοράσουν ακίνητα από αυτούς.

Μεταξύ των πιο ασυνήθιστων συμφωνιών ήταν οι συναλλαγές που αφορούν εταιρείες που συνδέονται με την Στάικου και τα παιδιά τους, Γιώργο και Μυρτώ, καθώς και βασικά πρώην στελέχη της Πειραιώς. Οι αμφιβολίες αυτές αφορούν την πώληση στην Πειραιώς, τον Απρίλιο του 2006, τριών διαφορετικών ιδιοκτησιών μέσω τριών διαφορετικών ιδιωτικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία ακινήτων, καθένα από τα ακίνητα αγοράστηκαν σε εξευτελιστικές τιμές και μετά τα μεταπωλούσε στην Πειραιώς σε διπλάσια τιμή. Σύμφωνα με έγγραφα φαίνεται πως υπήρξε τουλάχιστον 160% συνολικό κέρδος σε μετρητά δηλαδή σχεδόν 6 εκατομμύρια ευρώ, σε διάστημα μόλις τριών εβδομάδων.

Σύμφωνα με τα μητρώα περιουσιακών στοιχείων φαίνεται πως οι συμφωνίες που συνδέονται με τον Σάλλα ήταν αδιαφανής και εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο είναι «καθαρή» η σύνδεση της τράπεζας με την οικογένειά του.

Το πρακτορείο Reuters βρήκε συνολικά 11 επιχειρήσεις στις οποίες μέλη της οικογένειας Σάλλας έχουν διατελέσει στα διοικητικά τους συμβούλια. Η σύζυγος του Σάλλα υπηρέτησε σε 9 από αυτές ως διευθύντρια σε 9 από αυτές και ως πρόεδρος σε τουλάχιστον 6 επιχειρησεις. Παράλληλα, τα παιδιά τους, Γιώργο και Μυρτώ υπηρέτησαν σε 4 από αυτές τις επιχειρήσεις, ενώ ο ίδιος ο Σάλλας δεν εμφανίζεται στα διοικητικά συμβούλια καμίας από αυτές τις επιχειρήσεις.
Σε 8 από αυτές τις επιχειρήσεις φαίνεται να βρίσκεται και ο Κωνσταντίνος Λιάπης ο οποίος ήταν οικονομικός διευθυντής της Πειραιώς από το 2004 έως το 2006 ενώ από το 2006 μέχρι και το 2009 ήταν αντιπρόεδρος της τράπεζας. Ενώ και ο Στυλιανός Νιώτης, διευθυντής του τμήματος ναυτιλίας μέχρι το 2009, υπηρέτησε σε τέσσερις επιχειρήσεις.
Η εξέταση των δημόσιων καταστάσεων της Πειραιώς μέχρι το 1999 εμφανίζει μόνο δύο εταιρείες διαχείρησης ακινήτων: Ερεχθέας Επενδυτική και Συμμετοχική Α.Ε. η οποία αγοράστηκε από την Τράπεζα στα τέλη του 2009 και παρατίθεται ως νέα θυγατρική ενώ το 2004 αναφέρεται και η ΜΓΣ (που είναι τα αρχικά του Σάλλα) όπου ο ίδιος κατέχει το 73,76% των μετοχών.

Το πρακτορείο Reuters δεν ήταν σε θέση να εντοπίσει αναφορές της Τράπεζας για αγορά , ενοικίαση ή πώληση με τη συμμετοχή ιδωτικών εταιρειών παρόλο που οι δεσμοί είναι προφανείς με τον πρόεδρο και τα δημόσια έγγραφα δείχνουν ότι οι εταιρείες είχαν τακτικά επιχειρηματικές σχέσεις με την Τράπεζα.

Αρκετοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι τέτοια συμβόλαια ενοικίασης ή πώλησης μεταξύ αυτών των εταιρειών και της Τράπεζας θα έπρεπε να αναφέρονται ως «συναλλαγές μεταξύ σχετιζόμενων μερών». Σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS) τα οποία η τράπεζα ενέκρινε το 2005 τέτοιες συναλλαγές θα έπρεπε να αγνωστοποιούνται δημοσίως στις οικονομικές καταστάσεις της, έτσι ώστε να εντοπίζονται τυχόν πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων.
Οι καταστάσεις αναφέρουν όπως επιβάλλουν τα Διεθνή Πρότυπα τις δηλώσεις των δανείων που δόθηκαν στους διευθυντές και τα στελέχη της τράπεζας καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους που φτάνουν τα 244 εκατ. ευρώ το 2008, 0.64% των συνολικών δανείων και προκαταβολών σε πελάτες. Αρκετές ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν υψηλά επίπεδα αυτών των δανείων σε στελέχη.
Ο πρώην οικονομικός διευθυντής της Πειραιάώς Λιάπης είπε ότι ήταν βέβαιος ότι ο Σάλλας και η οικογένειά του είχαν κάνει τις απαραίτητες δηλώσεις όπως όφειλαν. «Ένας επιχειρηματίας έχει τις ιδιωτικές του δραστηριότητές και περιουσιακά στοιχεία που διαχειρίζεται,»δήλωσε ο Λιάπης. «Το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να αποκαλύπτει αυτές που προκαλούν σύγκρουση συμφερόντων». Όλα είχαν καταγραφεί στις δηλώσεις της τράπεζας. Σε αντίθετη περίπτωση, νομίζετε ότι η Price Waterhouse(εξωτερικοί ελεγκτές της τράπεζας) θα υπέγραφαν τους ισολογισμούς της Τράπεζας Πειραιώς; »
Τα αρχεία για τις συγκεκριμένες εκτάσεις γης δείχνουν ότι έξι από τις εταιρείες είχαν αγοράσει τουλάχιστον 11 ακίνητα μεταξύ των ετών 1998 και 2012 για συνολικά 14 εκατομμύρια ευρώ και πως οκτώ από τις ιδιοκτησίες στη συνέχεια πωλήθηκαν.
Τα έγγραφα δείχνουν ότι πάνω από 28 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, όλα από την Πειραιώς, εξασφαλίστηκαν για τα κτίρια. Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών δήλωσε στο Reuters ότι ένα τέτοιο υψηλό ποσοστό δανείων σε τιμή αγοράς θα μπορούσε να αναφέρει τα δάνεια που εκδόθηκαν από την Πειραιώς χωρίς επαρκείς εξασφαλίσεις στη θέση του.

Συνολικά, 7 από τα 11 ακίνητα έχουν χρησιμοποιηθεί ή εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ως υποκαταστήματα ή γραφεία της Πειραιώς. Το μίσθωμα που κατέβαλλε ή συνεχίζει να καταβάλει η τράπεζα για τα συγκεκριμένα ακίνητα δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Αλλά τα έγγραφα που βρίσκονται στα υποθηκοφυλακεία δείχνουν τρεις αναφορές σε συμβάσεις μίσθωσης από την Πειραιώς, μία για € 24.000 το μήνα, μία άλλη για € 11.400 το μήνα, και η άλλη είναι απροσδιόριστου ποσού.

Από όλες τις συναλλαγές που έγιναν με τις εταιρείες του Σάλλα, οι πιο περίεργες είναι τρεις πρωταρχικές ιδιοκτησίες στο κέντρο της Αθήνας τις οποίες αγόρασε η Πειραιώς αγόρασε τον Απρίλιο του 2006 για ένα συνδυασμένο κόστος 9,4 εκατ. ευρώ.

Μία από τις ιδιοκτησίες βρισκεται στο ισόγειο ενός κτιρίου γραφείων, ενώ οι άλλες δύο είναι σπίτια. Κάθε μία από τις ιδιοκτησίες αυτές ανήκε σε μία από τις τρεις εταιρείες: MGS, Agallon, και Ερεχθέα. Σύμφωνα με τους λογαριασμούς της εταιρείας, η Στάικου, σύζυγος του Σάλα, ήταν πρόεδρος της MGS και στο παρελθόν είχε διετελέσει διεθύντρια των άλλων δύο.

Σε κάθε περίπτωση, οι εταιρείες πώλησαν τις περιουσίες τους σε φυσικά πρόσωπα τα οποία στη συνέχεια τα μεταπώλησαν μέσα σε λίγες μέρες. Συνολικά, οι τρεις εταιρείες οι οποίες είναι συνδεδεμένες με την οικογένεια Σάλλα, δήλωσαν συνολικά 4 εκατ. ευρώ για πωλήσεις ακινήτων τους. Οι νέοι αγοραστές πούλησαν αυτές τις ιδιοκτησίες για 2,05 εκατομμύρια, 2,65 εκατομμύρια και 4,7 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Ο αγοραστής σε κάθε περίπτωση; Η Τράπεζα Πειραιώς.

Οι ιδιοκτησίες πωλήθηκαν στην υψηλότερη τιμή που μπορούσαν, σύμφωνα με κτηματομεσίτες , και η τιμή που καταβλήθηκε από την Πειραιώς ήταν κοντά, αν όχι και λίγο παραπάνω, στην τότε τιμή της αγοράς.

Η περίπτωση, του ισόγειου κτίσματος στην οδό Μιχαλακοπούλου 157 στο κέντρο της Αθήνας, είναι περίεργη.
Πιο συγκεκριμένα η MGS αγόρασε το ακίνητο το 2003 για 1,05 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονα η Πειραιώς εγκρίνει ένα δάνειο ύψους 2,4 εκατομμυρίων ευρώ, ώστε να μπορέσει να αγοράσει το ακίνητο. Στη συνέχεια η MGS φαίνεται να παίρνει και άλλα μετρητά μετρητά από την Πειραιώς για να νοικιάσει το ακίνητο ως υποκατάστημα της Πειραιώς με ενοίκιο 11.454 ευρώ, σύμφωνα με μεταγενέστερα έγγραφα πώλησης.
Όταν τελικά πουλήθηκε το ακίνητο, τον Απρίλιο του 2006, η MGS έθεσε ως τιμή πώλησης τις 975.000 ευρώ. Σύμφωνα με κτηματομεσίτες «αυτή ήταν μια υπερβολικά χαμηλή τιμή για εκείνη την εποχή. Η κανονική τιμή πρέπει να ήταν γύρω στα ύο εκατομμύρια ευρώ».
Ο αγοραστής που φαίνεται στα χαρτιά ήταν ένας Λιβανέζος επιχειρηματίας με βάση βάση το Λονδίνο που ονομαζόταν Philip Moufarrige. Εννέα ημέρες μετά την αγορά του κτιρίου, ο Moufarrige πουλάει στην Πειραιώς για 2,65 εκατ. ευρώ το κτίριο. Το πρακτορείο Reuters επικοινώνησε με το δικηγόρο του Λιβανέζου επιχειρηματία ο οποίος εξήγησε ότι ενώ το διαβατήριο αλλά και τα οικογενειακά του στοιχεία τα οποία φαίνονται στα έγγραφα πώλησης ήτανε σωστά, η διεύθυνσή του στο Λονδίνο αλλά και τα χαρτιά της αγοράς ήταν λάθος. «Δεν είχα ποτέ στη ζωή μου ιδιοκτησία στην Αθήνα. Όλο αυτό έγινε εν αγνοίας μου» λέει ο Λιβανέζος επιχειρηματίας.