Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

Η ΚΙΝΑ ΚΑΤΕΧΕΙ ΤΟ 30% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ ΓΑΙΩΝ

Ο Δράκος φυλάει τα 17 σπάνια μέταλλα

Του ΘΟΔΩΡΗ Γ. ΚΑΝΕΛΛΟΥ

Η σύγκρουση του κινεζικού αλιευτικού με δύο ιαπωνικές ακταιωρούς τον περασμένο μήνα και τα γεγονότα που σημειώνονται έκτοτε, κυρίως γύρω από τις περιζήτητες σπάνιες γαίες που η Κίνα εξάγει σε όλο τον κόσμο, δείχνουν ακριβώς με τι διαθέσεις προσεγγίζει η Κίνα όλο τον κόσμο.

Δεκαεπτά «σκληρές μετοχές», έχει στα χέρια της η Κίνα, όπως ίνδιο, δημήτριο, πρασεοδύμιο, προμήθιο, ευρώπιο, νεοδύμιο, γαδολίνιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, λανθάνιο, όλμιο, ύτριο, έρβιο, θούλιο, λουτέτσιο, υπέρβιο και σαμάριο (φωτ. Reuters)Μετά τη σύγκρουση των πλοίων και τη σύλληψη του κινεζικού πληρώματος, το Πεκίνο δημιουργούσε καθημερινά θόρυβο σε βάρος της Κίνας ζητώντας να ελευθερωθούν οι κρατούμενοι. Οι αναλυτές τόνισαν τότε ότι η στάση της Κίνας δείχνει πόσο σίγουρη αισθάνεται για τη θέση της στον κόσμο και πόσο ελάχιστα είναι διατεθειμένη να ανεχθεί οτιδήποτε την ενοχλεί. Η Κίνα σιωπηρώς σταμάτησε τότε την εξαγωγή σπανίων γαιών προς την Ιαπωνία. Η ιαπωνική βιομηχανία, που κατ' εξοχήν παράγει αγαθά τεχνολογίας αιχμής, αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα. Το Τόκιο πολύ σύντομα ελευθέρωσε όλους τους Κινέζους.

«Παιχνίδι» με γαίες

Το πράγμα θα είχε σχεδόν ξεχαστεί, αν η οικονομική κρίση δεν είχε φέρει τις δυτικές οικονομίες σε πλήρη αντιπαράθεση με την Κίνα, λόγω της τιμής του κινεζικού νομίσματος. Το Πεκίνο κρατάει υποτιμημένο το γουάν, για να μπορεί να έχει φθηνές εξαγωγές. Ο κόσμος έχει φτάσει πολύ κοντά σε νομισματικό πόλεμο, με καθημερινές δηλώσεις Δυτικών εναντίον της νομισματικής πολιτικής του Πεκίνου. Ετσι οι σπάνιες γαίες ήρθαν ξανά στο προσκήνιο. Είναι περίπου 17 σπάνια μέταλλα (ίνδιο, δημήτριο, πρασεοδύμιο, προμήθιο, ευρώπιο, νεοδύμιο, γαδολίνιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, λανθάνιο, όλμιο, ύτριο, έρβιο, θούλιο, λουτέτσιο, υτέρβιο, σαμάριο) που χρησιμεύουν σχεδόν παντού. Από την κατασκευή λειαντικών τροχών, οπλικών συστημάτων και οθονών τηλεοράσεων, μέχρι τις αεροτουρμπίνες, τους υβριδικούς κινητήρες, τους σκληρούς δίσκους των φορητών υπολογιστών, τα κινητά τηλέφωνα και άλλα.

Στα μέσα της εβδομάδας πλήθυναν οι πληροφορίες ότι η Κίνα επιβάλλει περιορισμούς στις εξαγωγές σπανίων γαιών σε ΗΠΑ και Ε.Ε. Η Κίνα το διέψευσε, αλλά δεν έχει σημασία αν είναι αλήθεια. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει σαφής εντολή από το υπουργείο εμπορίου, αρκεί μια τηλεφωνική οδηγία στα τελωνεία για καθυστέρηση. Η αγορά αναστατώνεται και οι τιμές αυξάνονται. Αλλωστε είναι γνωστός ο κινεζικός μυστικισμός. Αρα δεν έχει σημασία ούτε η επίσημη κινεζική διαβεβαίωση ότι θα συνεχιστεί η ομαλή προμήθεια του κόσμου σε σπάνιες γαίες. Σημασία έχει να μαντέψει κανείς τι κρύβεται πίσω από τις δηλώσεις αυτές.

«Μονοπώλιο»

Η Κίνα έχει το 30% των αποθεμάτων του κόσμου σε σπάνιες γαίες, αλλά εξάγει πάνω από το 90% των παγκόσμιων αναγκών, οι οποίες συνεχώς αυξάνονται. ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστρία και χώρες της Κεντρικής Ασίας έχουν επίσης αποθέματα σπανίων γαιών. Η Αμερική κάποτε κυριαρχούσε στην παραγωγή τους. Αλλά οι περιβαλλοντικές ανησυχίες της Δύσης και η φθηνή εξόρυξη του προϊόντος από την Κίνα, όπου πάσης φύσεως δυτικές ανησυχίες ούτε εκφράζονται ούτε έχουν μεγάλη σημασία, έκαναν όλο τον κόσμο να στραφεί στην Κίνα και να εξαρτηθεί από την παραγωγή της.

Ηταν πολύ σοφή η ρήση του μεταρρυθμιστή Κινέζου ηγέτη Ντενγκ Σιαοπίνγκ, «η Μέση Ανατολή έχει πετρέλαιο, η Κίνα έχει σπάνιες γαίες». Δυτικές εταιρείες εγκαταστάθηκαν σε κινεζικά εδάφη για να έχουν φτηνό εργατικό κόστος και λιγότερους φόρους σε σπάνιες γαίες. Τώρα η Δύση παίρνει μέτρα για να μειώσει την εξάρτησή της.

Κινεζική «τσιγκουνιά»

Η Κίνα θέλει να περιορίσει την εξαγωγή σπανίων γαιών, όπως έχει δηλώσει. Οχι μόνο γιατί σε 15 χρόνια τα αποθέματά της θα έχουν εξαντληθεί, με τους σημερινούς ρυθμούς εξόρυξης, αλλά και γιατί η χώρα μπαίνει η ίδια πλέον στην παραγωγή τεχνολογίας αιχμής, οπότε χρειάζεται τις σπάνιες γαίες της. Η μέχρι τώρα συμπεριφορά της Κίνας έχει δείξει ότι η χώρα δεν θέλει να λάβει υπόψη τις ευθύνες που έχει ως μεγάλη δύναμη.

Συμπεριφέρεται όχι σαν ένας συνηθισμένος καπιταλιστής, αλλά σαν ένας στερημένος, απομονωμένος άνθρωπος που ξαφνικά έχει αναγνώριση, πλούτο και δύναμη. Δεν είναι σαφές πού θα σταματήσει αυτή η συμπεριφορά. Είναι σαφές όμως ότι πρώτα πρέπει ο υπόλοιπος κόσμος να πάψει να εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες που δημιουργεί ο ιδιάζων χαρακτήρας της Κίνας και μετά να απαιτεί από αυτή στάση ευθύνης.