Η χαμένη δεκαετία για την ελληνική οικονομία

ΤΟ ΚΑΛΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΤΟ 2015 ΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ 2007!

Του ΧΡ. ΖΙΩΤΗ ziotisc@enet.gr

ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ αν πετύχει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, που έχει κατατεθεί στη Βουλή, η εφαρμογή του θα κάνει τελικά τους Ελληνες φτωχότερους και ακόμα πιο χρεωμένους.

Στην καλύτερη περίπτωση δηλαδή, η χώρα -παρά τα επώδυνα μέτρα που θα επιβληθούν μία ακόμη φορά σε ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες- βαδίζει σε μια χαμένη δεκαετία. Ετσι, στο τέλος του 2015 το βιοτικό επίπεδο θα έχει γυρίσει πίσω τουλάχιστον στα επίπεδα του 2007-2008.

Οπως προκύπτει λοιπόν από τα δεδομένα του μεσοπρόθεσμου, το κατά κεφαλήν εισόδημα των Ελλήνων στο τέλος της ερχόμενης πενταετίας θα έχει υποχωρήσει περίπου στα 22.000 ευρώ, όσα δηλαδή ήταν το 2008 (21.700 ευρώ). Σύμφωνα με τις... αισιόδοξες προβλέψεις, το 2015 ο κάθε πολίτης της χώρας θα είναι χρεωμένος περίπου με 31.000 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται και το βάρος των 120 δισ. ευρώ από τα δάνεια προς τις τράπεζες, τα οποία οφείλουν περίπου μισό εκατομμύριο νοικοκυριά.

Με άλλα λόγια, ακόμη και αν έως τότε η χώρα αποφύγει το «σκόπελο της χρεοκοπίας», η οικονομία της θα συνεχίσει να ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί. Σε κάθε περίπτωση, το «δημοσιονομικό νοικοκύρεμα» δεν φαίνεται ικανό για να ανοίξει τον... ενάρετο κύκλο της ανάπτυξης, καθώς το κόστος για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους θα είναι δυσβάστακτο. Η όποια κυβέρνηση, εφαρμόζοντας ένα άγριο πρόγραμμα λιτότητας, ακόμη και απολύοντας δημοσίους υπαλλήλους, θα είναι υποχρεωμένη τα επόμενα χρόνια να πληρώνει σε τόκους τόσα όσα χρειάζονται για μισθούς και συντάξεις.

Το 2015 ο προϋπολογισμός πρέπει να καταβάλει διπλάσιους τόκους απ' ό,τι φέτος στους δανειστές μας. Το 2011 το κονδύλι των τόκων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 16 δισ. ευρώ, ενώ στο τέλος του μεσοπρόθεσμου, ακόμη και αν εισπραχθούν τα 50 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, θα έχει εκτιναχθεί στα περίπου 23 δισ. ευρώ.

Το 10% για τόκους

Το ιδιαίτερα υψηλό αυτό ποσοστό από τη διεθνή εμπειρία θεωρείται μη βιώσιμο. Αν μάλιστα οι εισπράξεις από τις αποκρατικοποιήσεις υστερήσουν των αρχικών στόχων, το κονδύλι των τόκων θα ανέβει τα 25 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% του ΑΕΠ. Εκτός όμως από τους τόκους, το Δημόσιο πρέπει κάθε χρονιά να πληρώνει τεράστια ποσά για την εξόφληση των ομολόγων που λήγουν. Ετσι, για χρεολύσια το δημόσιο ταμείο θα επιβαρυνθεί το 2015 με περίπου 48 δισ. ευρώ.

Η «αιμορραγία», που προκαλεί στα δημόσια οικονομικά το δυσθεώρητο κρατικό χρέος (σύμφωνα με το πιο θετικό σενάριο στο τέλος του 2015 θα έχει εκτιναχθεί στα 351,3 δισ. ευρώ, ήτοι 139,5% του ΑΕΠ από τα 328 δισ. ευρώ, που έκλεισε πέρυσι), δεν αποτελεί μόνο τροχοπέδη για την ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά στην ουσία αναιρεί βασικές λειτουργίες του κράτους. Είναι ενδεικτικό ότι το 2015 για δαπάνες υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης το Δημόσιο θα μπορεί να καταβάλει μόνο 5 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 20% της δαπάνης των τόκων. Οι μεταβιβάσεις στα νοσοκομεία θα περιοριστούν στα 1,4 δισ. ευρώ. Η παιδεία θα απορροφήσει την ίδια χρονιά μόλις 6 δισ. ευρώ, ενώ για μισθούς-συντάξεις η δαπάνη φθάνει τα 20,4 δισ. ευρώ.

Υπό τις ασφυκτικές αυτές συνθήκες, οι λεγόμενες αναπτυξιακές δαπάνες, δηλαδή οι επενδύσεις που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει το Δημόσιο, συμβάλλοντας έτσι στην ανάκαμψη της οικονομίας, περιορίζονται στο ελάχιστο. Φέτος, αν δεν πέσει και άλλο ψαλίδισμά του, το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων θα διαμορφωθεί στα 8,4 δισ. ευρώ. Το 2015, το πρόγραμμα προβλέπει ότι το σχετικό κονδύλι θα ανέλθει στα 8 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, αν υπολογιστεί και ο πληθωρισμός, το κράτος -μετά την «εξυγίανσή» του- θα επενδύει πολύ λιγότερα.

Βέβαια αρκετοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να προέλθει από το «φούσκωμα» της εγχώριας ζήτησης, αλλά πρέπει να είναι εξωγενής. Ομως ο διεθνής περίγυρος είναι εξαιρετικά ρευστός. Σε κάθε περίπτωση, οι παραπάνω σχεδιασμοί έχουν γίνει με το πλέον αισιόδοξο σενάριο. Η ίδια η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι, αν υπάρξουν αποκλίσεις από τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις, το δημόσιο χρέος θα εκτοξευτεί σε μη διαχειρίσιμα επίπεδα. Σύμφωνα με το «απαισιόδοξο» σενάριο, θα εκτιναχθεί στο 198% του ΑΕΠ το 2015.