Το διά ταύτα της ανάπτυξης
Tου Πασχου Μανδραβελη
Υπάρχει μια ωραία λέξη που κυκλοφορεί εσχάτως στα στόματα των πολιτικών· και όχι μόνον αυτών. Είναι η λέξη «ανάπτυξη». Ακούμε συχνά ότι «τα περιοριστικά μέτρα θα μας οδηγήσουν σε ύφεση και χρειάζεται να ληφθούν αναπτυξιακά μέτρα». Ή συχνότερα ακούγεται η κριτική ότι «η ελληνική οικονομία δεν θα σωθεί από την περικοπές επιδομάτων των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά από ένα γενναίο πρόγραμμα αναπτυξιακής πολιτικής».
Σε γενικές γραμμές έχουν δίκιο. Η ανάπτυξη είναι αυτή που φέρνει ευημερία και όχι οι οριζόντιες περικοπές των δαπανών. Οι τελευταίες βελτιώνουν τα χρήσιμα για τις αγορές νούμερα, δεν προσθέτουν πλούτο στη χώρα. Βέβαια, ούτε η παροχή των πάσης φύσεως επιδομάτων προσέθεσαν πλούτο στη χώρα, απλώς διένειμαν τα δανεικά. Αλλά πέρα από το αυτονόητο, ότι η χώρα χρειάζεται ανάπτυξη, υπάρχουν και οι λεπτομέρειες. Και ως γνωστόν ο διάβολος κρύβεται σ’ αυτές.
Το ερώτημα λοιπόν είναι τι εννοούν λέγοντας αναπτυξιακή διάσταση της οικονομικής πολιτικής. Δυστυχώς, όσοι περιφέρουν αυτόν τον όρο στον δημόσιο διάλογο, σταματούν σ’ αυτόν: «χρειάζεται αναπτυξιακή πολιτική. Τελεία». Αυτό μοιάζει λίγο με το ανέκδοτο που λέει «καλύτερα υγιής και πλούσιος, παρά πένης και ασθενής». Ναι, χρειάζεται ανάπτυξη, αλλά τι ανάπτυξη και με ποιους όρους; Ανάπτυξη για παράδειγμα, σημαίνει εργοστάσια. Πολλά εργοστάσια. Ομως στην Ελλάδα κάθε περιοχή είναι «ιδιαίτερου φυσικού κάλλους», και «αρχαιολογικού ενδιαφέροντος». Αρα η ανάπτυξη εργοστασίων αποκλείεται. Για λόγους «κάλλους» και ποσότητας γάλακτος που κατεβάζουν τα αιγοπρόβατα αποκλείσθηκαν από πολλές περιοχές της χώρας και οι ανεμογεννήτριες. Αρα, μπορεί να ομνύουμε γενικώς στην «πράσινη ανάπτυξη», αλλά ειδικώς και κομμάτι κομμάτι την αποκλείουμε. Νέα γνώση αποκλείεται να παράγουμε, διότι τα πανεπιστήμιά μας τον μισό χρόνο βρίσκονται υπό κατάληψη και η «γνώση πρέπει να είναι πάνω από τα κέρδη», που σημαίνει ότι πρέπει να παράγουμε περισσότερες μελέτες για τον Αλτουσέρ απ’ ό,τι για τις βιομηχανίες και την αγορά. Από τον τουρισμό θα μπορούσαμε πιθανώς να έχουμε κάποια έσοδα, αλλά κι εδώ τα κεκτημένα των εργαζομένων πρέπει να είναι πάνω από τα κέρδη των τουρ οπερέιτορς, το οποίο σημαίνει ότι η Ακρόπολη θα κλείνει στις 3.00 το μεσημέρι. Οσο για τους αγρότες, σπέρνουν βαμβάκι και περιμένουν τις επιδοτήσεις.
Γι’ αυτό καλά είναι να κουμπωνόμαστε κάθε φορά που ακούμε περί «αναπτυξιακής πολιτικής» και να ζητάμε περισσότερες διευκρινίσεις. Η προηγούμενη εμπειρία λέει ότι κάθε φορά που κάποιος πολιτικός μιλάει γενικώς για «ανάπτυξη» κλείνει το μάτι σε ψηφοφόρους, επιχειρήσεις και εργολάβους. Υπονοεί ότι έρχονται τα δισ. του ΕΣΠΑ για να τα σκορπίσουμε. Θα κάνουμε αναπτυξιακούς νόμους που θα ελαχιστοποιούν το ρίσκο των επιχειρηματιών και συνεπώς τη σκέψη πριν από την επένδυση. Θα χρηματοδοτήσουμε την «επιμόρφωση» των εργαζομένων, δηλαδή θα χαρτζιλικώσουμε εργαζόμενους, εκπαιδευτές και επιχειρήσεις διοργάνωσης σεμιναρίων. Θα δώσουμε στους δημάρχους για να γεμίσουν «δράσεις» τις πόλεις. Και φυσικά όλα αυτά θα τα διαφημίσουμε, για να έχει μερτικό στην «ανάπτυξη» και ο υπερτροφικός χώρος των ΜΜΕ.
Οπότε κάθε φορά που ακούμε για «ανάπτυξη» καλόν είναι να ρωτάμε: «δηλαδή;» Διότι από αναπτυξιακές πολιτικές χορτάσαμε. Βιώσιμη ανάπτυξη δεν είδαμε.
Σχόλια
Δύο μοντέλα ανάπτυξης υπάρχουν σήμερα παγκοσμίως. Το πρώτο μοντέλο το αντιπροσωπεύουν η Φινλανδία, Δανία, Ν. Κορέα. Αυτό εφαρμόζεται από ανεπτυγμένες χώρες. Η Φινλανδία ήταν οικονομικά πολύ δεμένη με την Σοβιετική Ένωση, με την πτώση των χωρών του υπαρκτού Σοσιαλισμού έπεσε κατακόρυφα το βιοτικό επίπεδο και αντιμετώπισε το φάσμα της χρεωκοπίας. Η χώρα έχει τρομερό εκπαιδευτικό σύστημα και άριστα Πανεπιστήμια,και ελάχιστο δημόσιο τομέα οποίος λειτουργούσε και λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια (βασική διαφορά της από τις χώρες του Υπαρκτού σοσιαλισμού). Η χώρα στράφηκε στις νέες τεχνολογίες, την βοήθησαν τα παρα πολύ καλά Πανεπιστήμια της τα οποία εστράφηκαν στην έρευνα, και άρχισαν να παράγουν νέες τεχνολογίες. Έτσι η ΝΟΚΙΑ από εταιρεία εμπορίας ξύλου έγινε η πρώτη εταιρεία παγκοσμίως στην κινητή τηλεφωνία, παράγει το 37 % των κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως. Το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε κατακόρυφα και έχει μηδέν ανεργία. Ανάλογα είναι τα παραδείγματα της ΔΑΝΙΑΣ και της Ν.ΚΟΡΕΑΣ (δικές της βιομηχανίες είναι η L.G, SAMSUNG, KAI HYUNDAI). Το 1974 η Ν.ΚΟΡΕΑ είχε το μισό κατά κεφαλή εισόδημα από την Ελλάδα, τώρα έχει μιάμιση φορά το Ελληνικό κατά κεφαλή εισόδημα.
Το δεύτερο μοντέλο ανάπτυξης είναι της ΚΙΝΑΣ. Προϋποθέτει πολύ χαμηλές αμοιβές εργασίας, 10ωρη ημερήσια εργασία, ελάχιστη φορολόγηση του Επενδεδυμένου κεφαλαίου ιδιαίτερα των ξένων κεφαλαίων και πάρα πολλά άλλα προνόμια στο ιδιωτικό Κεφάλαιο. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος διαλέγετε και παίρνετε.
Σχολίασε ο/η ΔΑΝΑΛΗΣ ΣΠΥΡΟΣ | 19:21:13, Μάρτιος 10th, 2010
Υ.Γ. Επίσης, δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν οργανισμοί (εθνικοί και διεθνείς) οι οποίοι να μπορούν να γνωμοδοτήσουν πάνω στα αναγκαία αναπτυξιακά μέτρα και στην αναδιάρθρωση της κρατικής μηχανής.
Σχολίασε ο/η Ιωάννης Γαλατάς | 15:53:04, Μάρτιος 10th, 2010
κ. Μανδραβέλη,
Αναπτυξιακά εργαλεία υπάρχουν: ΕΣΠΑ, ΤΕΜΠΜΕ, κλπ. Αυτό που θα πρέπει με κάθε τρόπο να εξασφαλιστεί είναι ο ορθός τρόπος χρήσης τους. Με απλά λόγια, τα χρήματα που θα δοθούν θα πρέπει να δοθούν σε δραστηριότητες οι οποίες να παράγουν πλούτο και όχι να αναλωθούν σε δαπάνες.
Και εδώ έρχεται ο μεγάλος φόβος μου: καμία κυβέρνηση έως τώρα δεν αποδείχθηκε ικανή να σχεδιάσει και να υλοποιήσει μέχρι το τέλος σωστά αναπτυξιακά μέτρα (και γιατί να το κάνει αφού δανειζόταν χωρίς μέτρο). Πώς μπορεί να διασφαλισθεί ότι η κυβέρνηση αυτή θα τα καταφέρει; Και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να βοηθήσουμε την κυβέρνηση σε αυτήν την κατεύθυνση;
Είναι βέβαιο ότι ο ρόλος των πολιτικών δεν είναι να σχεδιάσουν από μόνοι τους και πολύ περισσότερο να υλοποιήσουν τα απαιτούμενα μέτρα. Η εμπειρία έχει δείξει ότι ούτε να βασιστούν στις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους μπορούν (είτε Δημόσιο είτε ΔΕΚΟ), αφού τα διευθυντικά στελέχη τους δεν έχουν μάθει να γνωμοδοτούν με βάση τη γνώμη των υπηρεσιακών παραγόντων, αλλά να επιβάλλουν τις αποφάσεις των υπουργών στους υπηρεσιακούς αυτούς παράγοντες. Αμφιβάλλω αν το opengov.gr πρόλαβε να φέρει αλλαγές σε τόσο σύντομο διάστημα με τον διορισμό των άριστων (υποτίθεται…). Εξάλλου, περιθώρια για ερασιτεχνισμούς δεν υπάρχουν.
Σε κάθε περίπτωση, προέχει να διασφαλιστεί ότι δεν θα γίνουν βιαστικές κινήσεις και δεν θα σκορπιστούν τα χρήματα χωρίς να πιάσουν τόπο. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω ενός ουσιαστικού διαλόγου της κυβέρνησης με τα έμπειρα στελέχη/φορείς της αγοράς.
Ο κ. Παπανδρέου απέδειξε ότι μπορεί να φτιάξει τον χρόνο όταν βλέπει ότι κάποια πράγματα τον χρειάζονται για να μελετηθούν σωστά, όπως και απέδειξε ότι δεν διστάζει να πάρει αποφάσεις όταν κατανοήσει την αναγκαιότητά τους.
Και εδώ είναι που μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη η συνεισφορά των δημοσιογράφων: σας παρακαλώ να ωθήσετε την κατάσταση σε αυτήν την κατεύθυνση, να δημιουργήσετε το απαιτούμενο κλίμα για τον διάλογο αυτό και να εμφυσήσετε στην κυβέρνηση το αίσθημα της ευθύνης για τα μέτρα τα οποία θα ληφθούν.
Προς Θεού, να μην σπαταλήσουμε άδικα τους λιγοστούς πόρους μας!
Ευχαριστώ,
Γιάννης Γαλατάς
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
Σχολίασε ο/η Ιωάννης Γαλατάς | 18:54:00, Μάρτιος 9th, 2010
Και όμως υπάρχει και στον χώρο των Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων της Ελλάδας ένα τεράστιο δυναμικό ανάπτυξης/παραγωγής γνώσης που περιμένει την αξιοποίηση του από την Εθνική Οικονομία. Έχει άραγε συνειδητοποιήσει το Κράτος, η Κοινωνία τα ΜΜΕ και η λοιποί στυλοβάτες της παραπαίουσας πατρίδας μας ότι οι Έλληνες ερευνητές/επιστήμονες κατατάσσονται πρώτοι ή δεύτεροι στην ΕΟΚ στην επιτυχή διεκδίκηση ανταγωνιστικών ερευνητικών χρηματοδοτήσεων σε τομείς τεράστιου αναπτυξιακού ενδιαφέροντος; Έχουν συνειδητοποιήσει τι τεράστια ανάπτυξη θα σήμαινε για την τριτοκοσμική-αντιπαραγωγική οικονομία μας η ενσωμάτωση της γνώσης που παράγουν τα εργαστήρια μας (πχ φάρμακα και υλικά νανοτεχνολογίας, νέο λογισμικό κλπ);
Οι Έλληνες επιστήμονες/πανεπιστημιακοί έχουν πετύχει σημαντικά επιτεύγματα με βοήθεια διεθνών προγραμμάτων, με μηδενική σχεδόν εθνική χρηματοδότηση και με μισθούς πείνας που τώρα πια σηματοδοτούν την αναπόφευκτη έξοδο/μετανάστευση τους σε ευφυέστερες χώρες όπου η γνώση αναγνωρίζεται και αξιοποιείται.
Αν δεν ξυπνήσει έστω και την ύστατη στιγμή σ' αυτή την πραγματικότητα η κοινωνία θα δεί (πολύ αργά τότε) τον εαυτό της να βουλιάζει άνευ δυνατότητας διάσωσης παρέα με τα μεταπολιτευτικά πρότυπα της, δηλ. τον τραγουδιστή του σκυλάδικου, τον γιατρό με το φακελάκι, τους φοροδιαφεύγοντες εργολάβους, υδραυλικούς και ηλεκτρολόγους, τους βαριεστημένους δημόσιους υπάλληλους με τον φραπέ και το τσιγάρο και τους κουτοπόνηρους πολιτευτές της. Δηλαδή αυτούς με τους οποίους δεν θα υπάρξει ποτέ ανάπτυξη, όσα ΕΣΠΑ και να μας προσφέρουν οι Ευρωπαίοι τους οποίους μέχρι τώρα θεωρούσαμε κουτόφραγκους και τώρα βρίζουμε!
Σχολίασε ο/η MIKEK | 16:34:08, Μάρτιος 9th, 2010
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου