Νέος αγωγός κατά μήκος της Κασπίας

Νέος αγωγός κατά μήκος της Κασπίας

ΗΜΕΡΗΣΙΑ 21/12/2007

Της Έλενας Μπέλλη

Σε συμφωνία - κλειδί για την ενίσχυση του ρωσικού μονοπωλίου στον τομέα ενέργειας κατέληξαν χθες Ρωσία, Καζακστάν και Τουρκμενιστάν και προχωρούν στην κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου κατά μήκος της Κασπίας Θάλασσας, προκαλώντας τουλάχιστον «απογοήτευση» στις ΗΠΑ.

«Μόλις υπογράψαμε μία εξαιρετικά σημαντική συμφωνία για τον νέο αγωγό που θα αποτελέσει σπουδαία συνεισφορά στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης», ανακοίνωσε ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν που υπέγραψε τη συμφωνία μαζί με τον πρόεδρο του Καζακστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ και μετά από τηλε-διάσκεψη με τον πρόεδρο του Τουρκμενιστάν Γκουρμπανγκουλί Μπερντιμουχαμέντοφ.

Ο αγωγός θα κατασκευαστεί κατά μήκος της Κασπίας και θα διέρχεται από ρωσικό έδαφος πριν καταλήξει στις δυτικές αγορές, γεγονός που ενοχλεί ιδιαιτέρως τόσο τις ΗΠΑ όσο και την Ε.Ε. που είχαν εκφράσει σαφώς την προτίμησή τους για εναλλακτική οδό διακίνησης του φυσικού αερίου, ώστε να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση της Δύσης από τη Μόσχα. Η Ρωσία, αντιθέτως, που αποσκοπεί στη διατήρηση του αποκλειστικού ελέγχου των εξαγωγών προϊόντων ενέργειας, είχε εγείρει αντιρρήσεις στην αμερικανική πρόταση για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού στη Κασπία, προβάλλοντας περιβαλλοντικές ανησυχίες. Το υπέρογκο κόστος για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού αλλά και η ασυμφωνία ως προς το «ιδιοκτησιακό καθεστώς» της Κασπίας και τον καταμερισμό του θαλάσσιου πλούτου μεταξύ των παράκτιων χωρών ενίσχυσαν τις ρωσικές θέσεις.

Έτσι, η προκαταρκτική συμφωνία του Μαΐου υπεγράφη χθες και, όπως επισήμανε ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Βίκτωρ Κριστένκο, προβλέπει ότι ο αγωγός θα τεθεί σε λειτουργία το 2010 και αρχικά θα μεταφέρει 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως (περίπου, δηλαδή την ετήσια κατανάλωση του Βελγίου) με δυνατότητα για πολύ μεγαλύτερες ποσότητες στο μέλλον.

«κακή είδηση»

«Αυτή η συμφωνία δεν είναι καθόλου προς το συμφέρον της Ευρώπης», σχολίασε ο Μάικλ Εμερσον, εμπειρογνώμονας στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών στις Βρυξέλλες, ενώ ο Γ. Μπλάουβελτ, της ABS Energy Research του Λονδίνου, συμφώνησε ότι «οτιδήποτε μεταφέρει περισσότερο φυσικό αέριο από την Κεντρική Ασία μέσω της Ρωσίας συνιστά κακή είδηση για την Ευρώπη». Σε οικονομικό επίπεδο, η συμφωνία ενισχύει το ρωσικό μονοπώλιο, καθώς όλοι οι αγωγοί που μεταφέρουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από την Κεντρική Ασία στη Δύση διέρχονται από έδαφος της Ρωσίας. Επιπλέον, συνιστά τη δεύτερη εκ Ρωσίας... ορμώμενη σημαντική ενεργειακή είδηση μέσα σε μία εβδομάδα μετά την επίσημη έναρξη της παραγωγής στο πεδίο φυσικού αερίου που θα προμηθεύει τον αγωγό North Stream προς τη Γερμανία.

Επίσης, η συμφωνία ενισχύει τους δεσμούς της Μόσχας με τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Αφ ενός το Καζακστάν συμφώνησε να αυξήσει τις εξαγωγές πετρελαίου προς τη Ρωσία, αφ ετέρου, το Τουρκμενιστάν, που διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στην πρώην ΕΣΣΔ μετά τη Ρωσία, έκλεισε πρόσφατα συμφωνία με τον ρωσικό κολοσσό Gazprom για σημαντικές αυξήσεις ανά κυβικό μέτρο στο φυσικό αέριο που εξάγει στη Ρωσία.

Σε διπλωματικό επίπεδο, η συμφωνία όχι μόνον αυξάνει την επιρροή της Μόσχας στο μαλακό της υπογάστριο, αλλά συνιστά ακόμη ένα πλήγμα προς τις ΗΠΑ μετά την προκαταρκτική συμφωνία των τριών τον Μάιο αλλά και τη Σύνοδο της Τεχεράνης τον Οκτώβριο στα οποία μετείχαν τα πέντε κράτη που βρέχονται από την Κασπία και όπου διαφάνηκε η πρώτη ουσιαστική απόπειρα πολιτικής και ενεργειακής συνοχής των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών.